by Wapienne leży w dolinie u podnóża zachodniego pasma Magury Wątkowskiej. Przez wieś przepływa potok zwany dawniej Wapienna a obecnie Wapienka. Leży w dolinie potoku Wapienka, na obrzeżu Magurskiego Parku Narodowego. Od północy nad doliną piętrzy się Ferdel (648 m n.p.m.), na wschodzie Barwinok (670 m n.p.m.), a od południa Męcińska Góra (679 m n.p.m.). Integralnymi częściami miejscowości są: Niżny Koniec i Wyżny Koniec.
Z przeszłości Wapiennego kroniki zanotowały, że Tymko Wapieński potwierdzil w grodzie sądeckim przywilej z dnia 4 listopada 1546 roku, wydany przez króla Zygmunta I dla Michała, syna sołtysa z Męciny na utworzenie sołectwa i osadzenie w dobrach królewskich na surowym korzeniu, nad potokiem Wapienna wsi o tej samej nazwie.
Lokowano Wapienne na prawie wołoskim i osadzono Wołochami. W 1581 r. Wapienne należało do starostwa bieckiego. Tradycja mówi że już XVII wieku tutejsze wody leczyły choroby weneryczne, zaś w 1810 - 1815 leczyli się tu żołnierze armii napoleońskiej.
W 1789 roku Wilhelm zapisał Wapienne swemu synowi Stanisławowi i jego żonie. Własnością tej rodziny jest także Wapienne w 1848 roku. W 1890 roku wieś liczyła 56 gospodarstw, a zamieszkiwało ją 334 mieszkańców, zaś w 1938 r. Wapienne liczyło 460 grekokatolików , którzy mieli swoją parafię w Męcinie Wielkiej. W 1947 roku, w ramach akcji ,,Wisła", wysiedlono 63 mieszkańców wsi. W późniejszym okresie zasiedlona została ponownie w większości przez dawnych mieszkańców, którzy powrócili z wysiedlenia .
Spośród około 45 polskich uzdrowisk Wapienne jest najmniejsze. W 1848 roku zakład zdrojowy posiadał trzy wille i łazienki o 50 wannach, które rozmieszczone były w 36 kabinach. Niestety zostały zniszczone przez pożary w 1878 i 1894 roku. Łazienki odbudowano w latach 1904 - 1906. Z końcem XIX wieku zakład znajdował się w prywatnych rękach rodziny Wityków, a od 1901 roku rodziny Bubniaków.
Zabudowania uzdrowiskowe zostały wkrótce ponownie zniszczony podczas I wojny światowej. Prawdopodobnie miało to miejsce w 1915 roku podczas Operacji Gorlickiej i toczonych tu walk m.in. o wzgórza i góry Ferdel i Kornuty, gdzie znajdowała się druga linia rosyjskich umocnień. Ponownie zakład zostaje odbudowany po I wojnie w latach 1920 - 1924. Kąpiele brało wówczas po około 100 osób dziennie. Rozpoczął się powolny lecz stopniowy rozwój kurortu.
Przedwojenna kapliczka, obecnie wyremontowana
Pozostałość po czasach gdy Polska nie była w strefie Schengen i by wjechać na Słowację potrzebne były paszporty :)
Z przeszłości Wapiennego kroniki zanotowały, że Tymko Wapieński potwierdzil w grodzie sądeckim przywilej z dnia 4 listopada 1546 roku, wydany przez króla Zygmunta I dla Michała, syna sołtysa z Męciny na utworzenie sołectwa i osadzenie w dobrach królewskich na surowym korzeniu, nad potokiem Wapienna wsi o tej samej nazwie.
Góra Ferdel w zimowej szacie
Widok na Wapienne od strony zachodniej, fot. Henryk Bielamowicz
W 1789 roku Wilhelm zapisał Wapienne swemu synowi Stanisławowi i jego żonie. Własnością tej rodziny jest także Wapienne w 1848 roku. W 1890 roku wieś liczyła 56 gospodarstw, a zamieszkiwało ją 334 mieszkańców, zaś w 1938 r. Wapienne liczyło 460 grekokatolików , którzy mieli swoją parafię w Męcinie Wielkiej. W 1947 roku, w ramach akcji ,,Wisła", wysiedlono 63 mieszkańców wsi. W późniejszym okresie zasiedlona została ponownie w większości przez dawnych mieszkańców, którzy powrócili z wysiedlenia .
Uzdrowisko z lotu ptaka
Spośród około 45 polskich uzdrowisk Wapienne jest najmniejsze. W 1848 roku zakład zdrojowy posiadał trzy wille i łazienki o 50 wannach, które rozmieszczone były w 36 kabinach. Niestety zostały zniszczone przez pożary w 1878 i 1894 roku. Łazienki odbudowano w latach 1904 - 1906. Z końcem XIX wieku zakład znajdował się w prywatnych rękach rodziny Wityków, a od 1901 roku rodziny Bubniaków.
Wyjątkowość uzdrowiska Wapienne w okresie międzywojennym polegała też na tym, że było ono w rękach chłopskich i leczyli się w nim chłopi oraz mieszkańcy okolicznych miasteczek. Było zdrojowiskiem skromnie urządzonym, tanim, lecz w przeciwieństwie np. do Krynicy dostępnym dla szerokich warstw społecznych. II wojna światowa przyniosła zniszczenie zakładu. Szkody zostają początkowo naprawione tylko częściowo. Jednak zakład, chociaż w niewielkim zakresie zostaje uruchomiony już w 1948 roku, pełniej swą działalność rozpoczął dopiero w 1952 roku
W 1973 roku zostaje zbudowany basen kąpielowy o wymiarach 20 m x 15 m i maksymalnej głębokości wody 3,6 m. Wokoło powstały tereny rekreacyjno-sportowe. W następnych latach wybudowano kilka domków góralskich o wysokim standardzie. Od 1979 roku organizowano tu całoroczne 24-dniowe stacjonarne turnusy sanatoryjne. W sezonie letnim wczasowicze i kuracjusze odpoczywają na wczasach rodzinnych.
Obecnie w uzdrowisku eksploatowane są dwa ujęcia wód: "Kamila" i "Marta", których zdrowotne walory wykorzystywane są bezpośrednio w lecznictwie.
Głównym bogactwem Wapiennego są średnio zmineralizowane wody siarczkowo-siarkowodorowe, a ich składniki farmakologicznie czynne odznaczają się wysoką jakością i biodostępnością dla organizmu. Działanie biologiczne tych wód na ustrój człowieka polega m.in. na:
- - silny działaniu moczopędnym
- - działaniu odczulającym i przeciwzapalnym
- - pobudzaniu czynności gruczołów trawiennych
A co jeszcze warto zobaczyć w Wapiennem?
Cmentarz wojenny nr 83 znajduje się w pobliżu (po prawej stronie) drogi Wapienne - Rozdziele, ok. 300 m na północny zachód od uzdrowiska . Jest to niewielki obiekt na planie zbliżonym do rombu, o powierzchni 243 m². Ogrodzony pełnym murem z ciosów kamiennych z drewnianą furtką. Na środku na wysokim kamiennym cokole drewniany rosyjski krzyż centralny Mayra. Na mogiłach żelazne krzyże dwuramienne na betonowych cokołach. Na cmentarzu pochowano 38 żołnierzy rosyjskich w 7 mogiłach zbiorowych oraz 15 grobach pojedynczych poległych w maju 1915
Cmentarz wojenny nr 83 , fot. Henryk Bielamowicz
Łemkowskie kapliczki i krzyże :
Kapliczka zbudowana zbudowana pod koniec XIX wieku z solidnych bloków piaskowca - grubość murów około 45 cm. Jej fundatorem był Kołtko a intencją powrót z wojny
Krzyż wykonany przez Matija Cirkota, druga połowa XIX wieku
Obecnie we wsi powstaje Dom Opieki Społecznej.Znajduje się on przy drodze relacji Wapienne - Rozdziele. Gmach to będzie ogromny i zapewne nowoczesny...
Pozostałość po czasach gdy Polska nie była w strefie Schengen i by wjechać na Słowację potrzebne były paszporty :)
Boli Cię kręgosłup albo wątroba? A może czujesz się zmęczony i słaby? Nie zwlekaj, najmniejsze w Polsce uzdrowisko czeka aby pomóc Ci stać się znowu zdrowym i szczęśliwym człowiekiem :)
Kamil
Źródła :
"Gorlice i okolice" Adam Wójcik, Warszawa 1962
www.wikipedia.org
www.wapienne.pl
www.uzdrowiskowapienne.pl
www.beskid-niski.pl
Piękne Beskidy
OdpowiedzUsuńJak zawsze pierwszorzędy materiał.
OdpowiedzUsuńMega profesjonalnie napisany tekst. Nie miałam pojęcia o tym miejscu, no teraz już o nim wiem i to nie mało. :D Najserdeczniejsze pozdrowienia przesyłam. :)))
OdpowiedzUsuńciekawe, nigdy nie słyszałam o tym uzdrowisku :)
OdpowiedzUsuń