Opuszczone wsie Beskidu Niskiego - Polany Surowiczne

     Witajcie :) Dziś zabierzemy Was w podróż do wsi, która w okresie swojej świetności liczyła ponad 1000 mieszkańców. Wędrujemy do Polan Surowicznych.

     Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od polan wypasowych wsi Surowica, znajdującej się opodal. Jednak z czasem wieś Polany Surowiczne stała się osobną miejscowością. Podobno pierwsza nazwa tej wsi brzmiała Potok Surowiczny.

     Około 1551 roku wieś przeszła w posiadanie Zbigniewa Sienieńskiego, który otrzymał ją od Zygmunta Augusta ,,za niezwykłą dzielność wojenną".

W 1728 roku rozpoczęto budowę cerkwi, która była stopniowo rozbudowywana. Nosiła imię św. Michała Archanioła. Dziś po tej świątyni pozostała tylko kamienna podmurówka:

     W pobliżu kilka mogił - prawdopodobnie jakiś ważniejszych osób, bo cmentarz znajduje się dalej.

     Najciekawszym obiektem jest dzwonnica z 1730 roku, która znajdowała się obok cerkwi. Przetrwała tyle lat, jej stan nie był najlepszy, ale Stowarzyszenie Magurycz uratowało ją od zniszczenia wraz ze Stowarzyszeniem Klub Turystyczny Elektryków ,,Styki". Zrobili już dużo, a w planach mają jeszcze wykonanie kopuły, takiej jaka znajdowała się pierwotnie na dzwonnicy. Trzymamy kciuki :) A obecnie dzwonnica wygląda tak:

     Idziemy dalej żeby odwiedzić cmentarz. Widać, że tutaj kamieniarstwo nie było tak rozwinięte, pewnie z braku porządnego kamienia, bo mogiły kamienne są niskie i ubogie. Znajdujemy też krzyż metalowy, oraz resztki drewnianego...

     Jednak naszą uwagę od razu przykuła czaszka na chyba najlepiej zachowanym pomniku...

Podchodzimy i staramy się rozszyfrować napis na mogile, który jest po polsku.

Lekarz

Szpitala

Lwowskiego

+1847

wśród epidemii

16 sierpnia 1873

Pokój Jego

Popiołom

    Jest to grób młodego lekarza, który podjął heroiczną walkę z cholerą panującą w latach 1872-1873. Mieszkańcy niestety albo nie znali jego imienia i nazwiska, albo po prostu nie pytali, w każdym razie jest on anonimowy. Ale miejscowi dbali o jego grób i co najważniejsze nie pochowali go na cmentarzu cholerycznym, które najczęściej znajdowały się z dala od domostw, lecz dali mu miejsce na cmentarzu parafialnym. Zmarł jako jedna z ostatnich ofiar epidemii cholery.  

Tu chyba próbowano przedstawić węża Esculapa - symbol lekarzy.

     Ogólnie cmentarz nie jest w najlepszym stanie. Stare drzewo złamało się, leży między grobami, wszechobecne zarośla... Ale to raczej normalne w takich miejscach.

     We wsi znajduje się obecnie ,,Chałupa Elektryków", znajdująca się w budynku pozostałym po zakładzie karnym w Moszczańcu.

     Jest to sezonowe schronisko studenckie prowadzone przez Klub ,,Styki" z Politechniki Warszawskiej. Ze schroniskiem sąsiadowało ,,Rancho Karolina" należące do Zakładu Doświadczalnego Instytutu Zootechniki z Odrzechowej prowadzącego w Polanach Surowicznych wypas bydła. Jednak dwukrotnie spłonęło prawdopodobnie na skutek złośliwego podpalenia.

Pozostało tyle:

     Jak widać dostali ze środków unijnych tzw. wozy drzymały i póki co nie planują odbudowy rancho. 

     Odnośnie ciekawostek dotyczących wsi, należałoby wspomnieć o tym, że we wsi istniała czytelnia, oraz szkoła (połowa XIX w.). Nie cieszyły się one niestety zbytnią popularnością. Zawierucha I wojny światowej ominęła dolinę wsi, rozwijała się więc prężnie. Swoją liczebnością przewyższała sąsiednią Surowicę. Po II wojnie światowej wioskę spotkał taki los jak pozostałe łemkowskie wsie - została wysiedlona. Po części dobrowolnie, lub pod przymusem. 

     Pośrednio przez wieś prowadzi szlak Beskidzka Trasa Kurierska Jaga - Kora. Z naszej strony możemy polecić pozostawienie samochodu na parkingu pomiędzy Wolą Niżną, a Moszczańcem. Potem spacer asfaltową drogą leśną i wychodzimy w dolinie. Ciężko się tam wędruje ponieważ od strony Surowicy przyjeżdżają samochody terenowe i jest błoto (miłośnicy znienawidzonego przeze mnie off - roadu), choć teoretycznie od tamtej strony jest zakaz wjazdu. Na dodatek krowy też zrobiły swoje i mimo, że wracają do Zawadki Rymanowskiej końcem września to błoto jest tam jeszcze długo. Polecamy odpowiednie obuwie :) Po zapoznaniu się z pozostałościami wioski można udać się na szczyt Polańskie, z której przy dobrej pogodzie można podziwiać Bieszczady. Ale o tym w innym wpisie ;)

     Na koniec jeszcze widok rozległej łąki z góry :)

Kasia.